Giáo hội Phật giáo Việt Nam: Từ mô hình đến xu thế thời đại (TT.TS Thích Đức Thiện)

HOẠT ĐỘNG PHẬT SỰ CỦA GHPGVN TRONG NHIỆM KỲ VIII (2017 – 2022)

Nhiệm kỳ VIII (2017-2022) diễn ra trong bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế vô cùng đặc biệt với nhiều thuận lợi lẫn khó khăn, thách thức chưa từng có. Nghị quyết và chương trình mục tiêu hoạt động Phật sự mà Đại hội VIII GHPGVN đề ra được triển khai trong giai đoạn thừa hưởng thành tựu phát triển kinh tế xã hội sau 35 năm đổi mới đất nước. Đồng thời, thành công của Đại hội XIII của Đảng và kỳ bầu cử Quốc hội – Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 đã mở ra thời cơ và vận hội mới phát triển đất nước, với mục tiêu đưa nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa có thu nhập cao vào năm 2045. Thành công của Đại hội Đại biểu toàn quốc MTTQVN lần thứ IX (2019-2024), mà GHPGVN là thành viên tích cực cũng tạo ra cơ hội thuận lợi cho các thành tựu Phật sự của Tăng Ni, Phật tử trong nhiệm kỳ 5 năm vừa qua.

Cùng với cả nước, nhiệm kỳ VIII (2017-2022) cũng là nhiệm kỳ mà Tăng Ni, Phật tử GHPGVN gặp phải những khó khăn, thách thức chưa có tiền lệ trong công tác điều hành và hoạt động Phật sự khi phải đối diện với khó khăn vì dịch COVID-19. Hơn hai năm trong nhiệm kỳ, toàn Giáo hội tập trung chống dịch và thực hiện giãn cách xã hội, dừng sinh hoạt tập trung đông người, đóng cửa các cơ sở tự viện, thực hiện “ai ở đâu ở yên đó” nhằm kiểm soát dịch bệnh, đưa cuộc sống trở lại bình thường.

Mặc dù vậy, Ban Thường trực Hội đồng Chứng minh, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, Hòa thượng Chủ tịch HĐTS đã điều hành linh hoạt, sáng tạo các hoạt động Phật sự của Giáo hội, các ban/viện TW và đạt được những mục tiêu, kế hoạch đề ra trong nhiệm kỳ. Ban Thường trực Hội đồng Trị sự thông qua các cơ quan trực thuộc là Ban Thư ký Hội đồng Trị sự và hai Văn phòng TWGH đã làm tốt công tác tổng hợp tình hình, tham mưu đề xuất phương hướng hoạt động của Giáo hội. Đồng thời, tổ chức triển khai, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện chương trình, kế hoạch hoạt động; duy trì hoạt động giao ban vừa trực tiếp và trực tuyến kịp thời nắm bắt thực tế các Phật sự cần xử lý giải quyết, qua đó nâng cao hiệu quả Phật sự cần triển khai trong công tác điều hành của Giáo hội. Thông qua khánh thành và đưa vào sử dụng Trung tâm điều hành điện tử GHPGVN tại Văn phòng 1 và Trung tâm hành chính điện tử tại Văn phòng 2, việc ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ trong điều hành các hoạt động Phật sự, kết nối với các ban, viện TW, Ban Trị sự GHPGVN các cấp tạo nên sự đồng bộ, hiệu quả trong hành chính Giáo hội.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, Giáo hội đã tổ chức thành công Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc lần thứ 3 tổ chức ở Việt Nam năm 2019 tại chùa Tam Chúc (tỉnh Hà Nam) với sự tham dự của hơn 5.000 Đại biểu quốc tế đến từ 112 quốc gia/vùng lãnh thổ cùng 5 vị nguyên thủ quốc gia là Tổng thống, Thủ tướng, Chủ tịch Thượng viện các nước tham dự. Sự kiện diễn ra rất thành công và được cộng đồng Phật giáo thế giới đánh giá cao vai trò, vị thế của GHPGVN.

Ngoài ra, trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, Giáo hội đã rất sáng tạo tổ chức thành công, trang nghiêm, trọng thể Đại lễ kỷ niệm 40 năm thành lập GHPGVN (07/11/1981 – 07/11/2021) theo hình thức trực tuyến kết nối giữa các điểm cầu 63 tỉnh/thành phố trong cả nước với chủ đề: “40 năm GHPGVN: Hội nhập và phát triển cùng đất nước”. Đại lễ đã khẳng định từ truyền thống đến hiện đại, Phật giáo Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc trong mọi hoàn cảnh lịch sử.

Nhiệm kỳ VIII (2017-2022) cũng là nhiệm kỳ mà tất cả các Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh/thành phố đã rất nỗ lực trong các Phật sự và chỉ đạo tổ chức thành công Đại hội Đại biểu Phật giáo cấp huyện nhiệm kỳ 2021-2026 theo đúng kế hoạch Thông tư 205/TT-HĐTS của Hội đồng Trị sự. Đại hội Đại biểu Phật giáo cấp tỉnh nhiệm kỳ 2022-2027 đã diễn ra thành công ở tất cả 63 tỉnh, thành phố theo đúng Thông tư 60/TT-HĐTS 2021 và Thông tư 04/TT-HĐTS 2022 của Hội đồng Trị sự.

Trong chiến dịch phòng, chống dịch COVID-19, các cấp Giáo hội đã chung tay cùng cả hệ thống chính trị và toàn xã hội góp phần đẩy lùi, chiến thắng dịch bệnh. Tăng Ni, Phật tử Ban Trị sự GHPGVN các tỉnh/thành phố, các chùa, cơ sở tự viện đã thực hiện nghiêm các quy định, biện pháp phòng ngừa dịch bệnh theo quy định của Bộ Y tế như: quy tắc 5K, giãn cách xã hội theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, tạm dừng sinh hoạt tập trung đông người, ngưng tổ chức tất cả lễ hội, khoá lễ, khóa tu; có văn bản kêu gọi và động viên Tăng Ni, Phật tử tích cực đóng góp nguồn lực cho Quỹ phòng, chống dịch COVID-19, Quỹ Vaccine do Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, và UBTWMTTQVN phát động; mua sắm trang thiết bị y tế như: khẩu trang, quần áo bảo hộ y tế, nước sát khuẩn, máy thở, bình oxy, phòng áp lực âm, xe cứu thương, thuốc cho bệnh nhân… và hàng trăm tấn lương thực gạo, thực phẩm rau quả, hàng triệu suất ăn yêu thương trong vùng tâm dịch, hàng nghìn túi an sinh, túi thuốc F0… Phong trào bữa cơm yêu thương trong vùng tâm dịch, các cây ATM gạo, các siêu thị hạnh phúc 0 đồng… góp phần giúp người nghèo, người yếu thế vượt qua được những khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch trị giá hơn 1.000 tỷ đồng. Nhiều Tăng Ni, Phật tử GHPGVN đã tích cực dấn thân tham gia phong trào “Cởi áo Ca sa, khoác áo Blouse”, tình nguyện vào tuyến đầu chống dịch phục vụ tại các bệnh viện dã chiến, bệnh viện thu dung tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam. Nhiều chùa được sử dụng làm nơi cách ly tập trung phòng, chống dịch bệnh COVID-19 để chung tay chiến thắng đại dịch, đưa cuộc sống trở lại bình an. Tổng kết đánh giá kết quả công tác từ thiện xã hội nhiệm kỳ 5 năm vừa qua, Tăng Ni, Phật tử đóng góp, tham gia công tác từ thiện, an sinh xã hội với trị giá hơn 7.000 tỷ đồng.

Hoạt động đối ngoại và quan hệ Phật giáo quốc tế nhiệm kỳ vừa qua diễn ra trong điều kiện phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 và tình hình giãn cách xã hội khắp nơi trên thế giới. Song, trong những năm đầu nhiệm kỳ trước khi xảy ra dịch bệnh, GHPGVN đã cử và tổ chức hàng trăm đoàn Giáo hội, các ban, viện, Ban Trị sự địa phương, Học viện Phật giáo Việt Nam, các cơ sở đào tạo và các chùa, cơ sở tự viện đi thăm viếng Phật giáo các nước nhằm tăng cường tình hữu nghị, làm sâu sắc mối quan hệ quốc tế. Đồng thời, tham dự các hội thảo Phật giáo quốc tế, chia sẻ, trao đổi, giao lưu về mặt học thuật trên diễn đàn Phật giáo quốc tế và học hỏi kinh nghiệm tu tập, hoằng pháp, phục vụ nhân sinh.

GHPGVN đã đón tiếp nhiều phái đoàn Phật giáo các nước đến thăm hữu nghị và giao lưu với Giáo hội, Học viện Phật giáo Việt Nam và các chùa, cơ sở tự viện. Đồng thời, Giáo hội cũng đón tiếp nhiều vị nguyên thủ, lãnh đạo các nước khi đến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam như: Tổng thống Mỹ (2018), Tổng Bí thư – Chủ tịch nước CHDCND Lào (2019), Tổng thống Myamar, Phó Tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Ấn Độ, Thủ tướng Nepal, Chủ tịch Thượng viện Bhutan (2019), Chủ tịch Hạ viện Ấn Độ (2022). Thành tích trong công tác đối ngoại, quan hệ quốc tế của Giáo hội còn được đánh dấu qua những đóng góp vào thành công trong các chuyến thăm hữu nghị cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới các nước mà chư Tôn đức lãnh đạo GHPGVN tham gia đoàn và dự các phiên làm việc như: Chủ tịch nước thăm chính thức Ấn Độ và Nhật Bản (2018).

Thành tựu nổi bật trong quan hệ quốc tế là Giáo hội đã tổ chức thành công Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc lần thứ 3 tại Việt Nam năm 2019 ở chùa Tam Chúc (tỉnh Hà Nam) với chủ đề: “Cách tiếp cận của Phật giáo về sự lãnh đạo toàn cầu và trách nhiệm cùng chia sẻ vì xã hội bền vững”. Qua các kỳ Vesak rất thành công, GHPGVN đã khẳng định vai trò, vị thế trong đời sống tôn giáo ở Việt Nam, cũng như nâng cao sự chủ động, năng lực hội nhập quốc tế của Giáo hội. Qua đó, góp phần khẳng định Việt Nam luôn là thành viên tích cực của Liên Hợp Quốc, giới thiệu về truyền thống văn hóa, hình ảnh tốt đẹp về đất nước và con người Việt Nam đến bạn bè thế giới.

Trong thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19, các hoạt động giao lưu quốc tế của GHPGVN vẫn được duy trì thường xuyên, liên tục thông qua giao lưu trực tuyến, tham dự các hội thảo quốc tế webina và đặc biệt là sự thăm hỏi, chia sẻ những khó khăn trong cuộc chiến chống dịch. Hoạt động quốc tế của GHPGVN tập trung vào các hoạt động tham gia cứu trợ nhân đạo quốc tế như: Ủng hộ Chính phủ và nhân dân Lào, Campuchia, Ấn Độ, Nepal tiền, vật tư y tế trong phòng, chống dịch COVID-19 trị giá hơn 20 tỷ đồng (gồm hàng hóa nhu yếu phẩm, vật tư y tế 300 máy thở, 50 máy tạo oxy, 2.000 bộ kit test). Mới đây, Giáo hội đã ủng hộ nhân dân Sri Lanka thuốc men y tế trị giá hơn 2 tỷ đồng. Những hoạt động đối ngoại nhân dân này đã được Bộ Ngoại giao Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại các nước đánh giá cao, góp phần tăng cường tình hữu nghị giữa Việt Nam với các nước trên thế giới.