Lịch sử Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Yeondeunghoe – Lotus Lanterns) Hàn Quốc.
* Thích Vân Phong
Trong thời kỳ của lịch sử Đức Phật Thích Ca Mâu Ni còn tại thế, những ai muốn cầu phước báu Nhân thiên bằng cách cúng dường Ngài những thực phẩm, hoa thơm, quả quý, thắp hương trầm và đèn chiếu sáng… rất phổ biến nhân gian thời đó. Lúc bấy giờ có một người phụ nữ nghèo tên là Nanda, thắp đèn cúng Phật mà chẳng cần cầu phước báo nhân thiên, duy y tối thượng thừa, phát tâm cầu đạo Vô Thượng Bồ đề, mà bà trở thành một phụ nữ nghèo cao quí nhất trên thế giới. Đó là Chuyện : Bà Lão Cúng Ðèn.
Một thời đức Phật ở nước La-duyệt-Kỳ tại núi Kỳ-xà-Quật, lúc bấy giờ vua A-Xà-Thế thỉnh đức Phật dự lễ trai tăng trong hoàng cung. Sau khi thọ trai, đức Phật trở về Tinh-Xá Kỳ-Hoàn. Vua bèn hỏi Kỳ-Bà rằng: “Ta thỉnh Phật thọ trai xong, nay không biết nên làm gì?” Kỳ-Bà nói: “Ngài nên đem rất nhiều đèn để thắp sáng cúng dường Phật.” Vua liền sai chở một trăm thùng dầu thơm về Tinh-Xá Kỳ-Hoàn.
Có một bà lão nhà rất nghèo, với tâm chí thành muốn cúng dường đức Phật mà không có tiền. Bà thấy vua A-Xà-Thế làm công đức như vậy, rất lấy làm cảm kích. Bà đi xin được hai tiền, liền đến nhà hàng mua dầu. Chủ hàng hỏi: “Bà rất nghèo túng, xin được hai tiền, sao không mua đồ ăn mà lại mua dầu?” Bà già đáp rằng: “Tôi nghe ở đời gặp đức Phật rất khó, vạn kiếp mới được một lần. Tôi nay may mắn được sanh đời Phật, mà chưa có dịp cúng dường. Ngày nay tôi thấy Vua làm việc đại công đức, tôi tuy cùng khổ, cũng muốn cúng dường ngọn đèn để làm căn bổn cho đời sau.” Lúc bấy giờ người chủ quán cảm phục chí nguyện của bà lão, liền đong cho thêm 3 tiền thành được năm tiền dầu. Bà đến trước đức Phật thắp đèn lên, tự nghĩ dầu thắp không quá nửa đêm, bà phát nguyện rằng: “Nếu sau này tôi được chứng đạo Vô thượng Bồ đề như đức Phật, thời ngọn đèn này sẽ đỏ suốt đêm và sáng tỏ khác thường.” Phát nguyện xong bà lễ Phật rồi về.
Các ngọn đèn của Vua cúng dường, có ngọn tắt, có ngọn đỏ, tuy có người săn sóc nhưng không được châu toàn. Riêng ngọn đèn của bà lão, suốt đêm không tắt, dầu lại không hao.
Trời sáng, đức Phật bảo Ngài Mục-Kiền-Liên rằng: “Trời đã sáng, hãy vào tắt các ngọn đèn.” Ngài Mục-Kiền-Liên vâng lời thứ lớp tắt các ngọn đèn, nhưng riêng ngọn đèn của bà lão thổi tắt ba lần cũng không được; sau lấy áo cà sa mà quạt ngọn đèn lại đỏ rực rỡ hơn. Ðức Phật bèn bảo rằng: “Hãy dừng lại, ngọn đèn ấy là hào quang công đức của một vị Phật tương lai, không thể lấy thần thông của người mà trừ diệt được.”
Vua A-Xà-Thế nghe nói, liền hỏi Kỳ-Bà rằng: “Ta làm công đức rộng lớn như vậy mà đức Phật không thọ ký cho ta thành Phật, còn bà già kia chỉ thắp một ngọn đèn mà được thọ ký là cớ làm sao?”
Kỳ-Bà đáp rằng: “Ngài cúng đèn tuy nhiều mà tâm không chuyên nhất, không bằng được tâm thuần thành của bà kia đối với đức Phật.”
Như câu chuyện trên vừa dẫn, ngọn đèn lão già mù ăn xin, mãi mãi là ánh Quang Minh Như Lai, luôn tỏa chiếu nơi tăm tối để soi sáng nhân gian, cho nên Chân Hưng Vương (Jinheung) (540-576) Vương quốc Silla (Tân La) đã tổ chức Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Yeondeunghoe – Lotus Lanterns) cũng có tên gọi là Nhiên Đăng Hội hay Bát Quan Hội (Palgwanhoe). Trong triều đại (Silla) Tân La Thống nhất, được tổ chức lần đầu tiên tại Hoàng Long Tự (Hwangnyongsa), địa chỉ hiện nay 320-1 Guhwang-dong Gyeongsangbuk-do (Khánh Thượng Bắc Đạo) Gyeongju-si (Thành phố Khánh Chu).
Từ đầu của Hàn Quốc triều Cao Ly (Goryeo) (918-1390), các Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Yeondeunghoe – Lotus Lanterns), hay Bát Quan Hội (Palgwanhoe) được chia thành hai lễ hội lớn, bởi thời này Phật giáo đã trở thành Quốc đạo. Bức tranh Phật thật lớn được trưng bày ngoài trời trong những lễ hội. Theo lịch sử Hàn Quốc ghi rằng : Vào những ngày Sóc (ngày đầu tháng), Vọng (ngày cuối tháng) vào tháng hai hoặc tháng ba âm lịch, là những ngày kiết tường, đức Vua tuyên bố rằng : “muốn cho trăm họ được một năm thịnh vượng, nông dân được mùa trúng tiết, nông nghiệp luôn phong phú thì từ cung điện ra vùng nông thôn, mỗi đèn Hoa sen màu sắc khác nhau luôn chiếu sáng”, và sau đó tổ chức một bữa tiệc vui và với ca hát và nhảy múa. Năm 1245 AD (năm thứ 32 vua Cao Tông (Gojong), vị vua thứ 23 của triều đại Cao Ly (Koryo) ông bắt đầu tổ chức Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Lotus Lantern Festival) vào ngày Phật Đản (sinh nhật truyền thống của đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Ngày mồng Tám tháng Tư Âm lịch). Điều đó đã được lưu truyền đến ngày hôm nay, trở thành truyền thống văn hóa dân gian Hàn Quốc.
Theo lịch sử chính thức của triều Cao Ly (Goryeo), trong khoảng từ năm 1449-1451, Vua Cung Mẫn (Gongmin) Sắc lệnh ban hành cho treo biểu ngữ :Yeondeunghoe (Lễ Hội Đèn Hoa Sen) vào ngày Kính mừng Phật Đản (dịp trăng tròn tháng Tư Âm lịch) và điều này tiếp tục trong suốt triều đại Triều Tiên (Joseon) (1390-1910).
Thời gian Nho giáo đã trở thành hệ tư tưởng thống trị Triều Tiên (Joseon), họ đề nghị Triều đình ngừng tài trợ các sự kiện này, nhưng dân gian vẫn theo thông lệ mà quyết giữ truyền thống tốt đẹp này. Theo một số ghi chép lịch sử, trước ngày mồng tám tháng Tư Âm lịch, sẽ cắt giảm các dải giấy để làm lồng đèn, treo biểu ngữ, và sau đó diễu hành quanh thành phố thủ đô, thu thập tài trợ gạo và tiền từ bá tánh Phật tử và sau đó sử dụng tịnh tài để làm lồng đèn Kính mừng ngày Phật Đản.
Ngày ấy nhiều người nghỉ việc để đi đến các Tự viện, và ngày đêm đó mỗi hộ gia đình sẽ treo lồng đèn, tùy theo thành viên của mỗi gia đình cũng như khả năng tài chính thắp sáng lồng đèn nhiều hay ích tại tư gia. Ban đêm những người đàn ông và phụ nữ mang lồng đèn đi diễu hành xung quanh của thành phố. Vào thời điểm đó các cư dân của Thành phố Seoul leo núi Nam Sơn (Namsan) để xem đèn lồng chiếu sáng, điều này trở nên nổi tiếng mà người già ở vùng nông thôn sẽ nói rằng : “một trong những mong muốn suốt đời của họ được để xem đèn lồng từ đỉnh Namsan”. Vua Thế Tông (Sejong) (1397-1450) Triều Tiên (Joseon) đã thực hiện cuộc diễu hành Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Lotus Lantern), khu Chongno, Seoul.
Vào đầu thế kỷ 20 Hàn Quốc bị đàn áp văn hóa, trong thời gian chiếm đóng của đế quốc Nhật Bản, nhưng phong tục dân gian vẫn giữ truyền thống nghi lễ tắm Phật, và tiếp tục Lễ Hội Đèn Hoa Sen và đi diễu hành. Trong trung tâm thành phố Seoul, trong không gian mở ở phía trước của Ngân hàng của Tiều Tiên (Joseon) và trong Jangchundan Park, (nay là Tapgol Park), người dân vẫn đặt bàn hương án, kết hoa tươi, trang nghiêm tượng đức Phật sơ sinh và dung nước hoa thơm để mọi người cùng nhau thực hiện Lễ Tắm Phật vào buổi sáng sớm. Ban đêm thì cầm lồng đèn chiếu sáng, đi diễu hành quanh các huyện Chongno-Euljiro-Gwanghwamun (trung tâm) với các biểu tượng nổi của Phật giáo khác nhau như con voi trắng, Bảo tháp, chùa v.v. . .
Sau ngày giải phóng đất nước năm 1945, sự cảm xúc sâu sắc của người dân, lại tiếp tục dự Yeondeunghoe (Lễ Hội Đèn Hoa Sen), được đi diễu hành từ Trường Đại học Phật Giáo Đông Quốc (Dongguk) cùng Euljiro Avenue đến Tổ đình Tào Khê Cổ Tự (Jogyesa) (trụ sở của Thiền phái Tào Khê Phật giáo Hàn Quốc) trong-dong (phía bắc trung tâm thành phố Anguk, gần cung điện).
Năm 1975, dịp Lễ Phật Đản là ngày Lễ hội Quốc Gia, và vào buổi tối trong công dân năm sau tổ chức rước dặm dài từ lớn Yeoeuido Plaza trong thành phố lên đến Tổ đình Tào Khê Cổ Tự (Jogyesa). Đây là một sự kiên đáng ngạc nhiên cho nhân dân và cộng đồng Phật giáo Hàn Quốc.
Năm 1996, phong tục này đã trở thành một điểm thu hút văn hóa nổi tiếng tại Thành phố Seoul. Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Lotus Lantern Festival Parade) bắt đầu diễn ra các cuộc diễu hành quy mô hoành tráng và đầy màu sắc, vào một buổi tối cuối tuần, trong thời gian tuần lễ Kính mừng ngày Phật Đản sinh, để thích nghi với các hoàn cảnh xã hội đất nước công nghiệp hóa, và cũng phù hợp với Phật tử mỗi ngôi chùa. Lễ Hội nay được tổ chức vào lúc hoàng hôn tại Sân vận động Đông Đại Môn (Dongdaemun). Sự kiện văn hóa này, nay được gọi là “Lễ Hội Nghệ thuật Phật giáo – Street Festival” như là một phần của Lễ Hội Đèn Hoa Sen (Lotus Lantern Festival).
Năm nay nhân mùa Phật Đản, Phật giáo Hàn Quốc lại tiếp tục tổ chức Lotus Lantern Festival 2010, Tối ngày 27 tháng 4, lễ sẽ được tổ chức tại Seoul Plaza ở phía trước của City Hall. Lễ hội sẽ chính thức một vài tuần sau đó, ngày 14 tháng năm, với các triển lãm đèn lồng truyền thống tại Phụng Ân Cổ Tự (Bongeunsa), 73 Samseong-dong, quận Gangnam-gu, Tp.Seoul. Ngày 16 tháng 5 cuộc diễu hành đèn lồng, sẽ có hơn 100.000 lớn, hoa sen được chiếu sáng, bảo tháp, voi, con rồng và các loại lồng đèn đong đưa dọc theo toàn bộ chiều dài của đường Chongno, con đường phía trước Tổ đình Tào Khê (Trụ sở Trung Ương Thiền phái Tào Khê) thì để các đoàn Phật giáo trong nước và Phật giáo Quốc tế tập trung, dự lễ Hội. Các cảnh tuyệt vời của nhiều lồng đèn như vậy sẽ để lại ký ức đặc biệt cho tất cả người xem…
Cập nhật ( 05/10/2010 )