TRẦN NHÂN TÔNG HIỆN THÂN SỰ KẾT HỢP GIỮA ĐẠO VÀ ĐỜI (Nguyễn Phú Trọng)

PHẬT HOÀNG TRẦN NHÂN TÔNG HIỆN THÂN CỦA SỰ KẾT HỢP GIỮA ĐẠO VÀ ĐỜI

* Trích bài phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng tại Đại lễ tưởng niệm 700 năm ngày mất của Phật Hoàng Trần Nhân Tông tại Yên Tử – Quảng Ninh ngày 27 tháng 11 năm 2008.

       Hôm nay, tôi rất  vui mừng được thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước tham dự Đại lễ tưởng niệm 700 năm ngày mất của Đức vua – Phật hoàng Trần Nhân Tông, một trong những vị vua anh minh bậc nhất của triều Trần trong lịch sử Việt Nam; một nhà thơ, nhà văn hóa nổi tiếng; người sáng lập và lãnh đạo Thiền phái Trúc Lâm của Phật giáo Việt Nam, hiện thân của sự kết hợp giữa Đạo và Đời để bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Tôi hoan nghênh Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có sáng kiến phối hợp với một số bộ, ngành, địa phương hữu quan tổ chức Đại lễ tưởng niệm và Hội thảo khoa học nhân 700 năm ngày mất của Trần Nhân Tông tại vùng đất Yên Tử giàu cổ tích và huyền  thoại, nơi Người đã tu hành đắc đạo và về với cõi Phật. Đây là dịp để chúng ta tưởng nhớ công lao, bày tỏ sự tri ân, trân trọng tài đức  của Người cũng như của các bậc tiền nhân khác đối với đất nước; thể hiện quyết tâm bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa Việt Nam.

          Trần Nhân Tông – vị vua thứ ba của triều đại nhà Trần đầy hiển hách (năm 1225 – 1400), người có vai trò đặc biệt quan trọng trong công cuộc giữ nước và dựng nước ở thế kỷ XIII. Trong 15 năm làm vua (năm 1278 – 1293), Trần Nhân Tông đã lãnh đạo quân dân hai lần kháng chiến đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông, một đội quân mạnh nhất thế giới thời bấy giờ. Hội nghị Bình Than (năm 1282), Hội nghị Diên Hồng (năm 1285) nổi tiếng đã nói lên tư tưởng trọng dân, tin dân, cố kết nhân tâm, kiên quyết không chịu khuất phục trước kẻ thù của người đứng đầu đất nước –  một nhân tố cực kỳ quan trọng bảo đảm cho cuộc kháng chiến thắng lợi. Năm 1293, khi Trần Nhân Tông 35 tuổi, Người quyết định nhường ngôi cho con, lui về làm Thái Thượng Hoàng, xuất gia tu hành, lập ra Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, một phái thiền rất đặc sắc, tích cực nhập thế và riêng có của Việt Nam. Với những đóng góp to lớn cho dân tộc và đạo pháp, Trần Nhân Tông đã được người đời sau suy tôn là Đức Vua – Phật Hoàng, một hiện tượng đặc biệt trong lịch sử nước Việt.

          Trong con người và sự nghiệp của Trần Nhân Tông, Đời và Đạo, Đạo và Đời luôn luôn hòa quyện với nhau, gắn bó với nhau vì hạnh phúc của muôn dân, vì sự phát triển của đất nước.

          Với Đời, Trần Nhân Tông là vị vua nhân từ, trí tuệ, một nhà chiến lược tài ba, luôn nêu cao ngọn cờ Đại đoàn kết dân tộc, hết lòng vì nước vì dân. Trong chiến đấu thì kiên cường, mưu lược. Trong hòa bình thì dành hết tâm sức, tìm kế sách khoan hòa trong nhân dân, đề ra chính sách dưỡng dân, an dân để xây dựng, mở mang đất nước. Người ra sức chăm lo việc nông  tang cày cấy, phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân; mở mang dân trí, chiêu dụ nhân tài, khuyến khích thi cử, phát triển văn hóa. Trong xử thế thì nghiêm khắc với những việc làm sai trái của vua quan, quần thần, kể cả với con mình khi đã làm vua; khoan thứ cho người có lỗi đã biết hối cải, xóa bỏ mọi  tỵ hiềm, tập hợp mọi người chung tay xây dựng đất nước. Với nước ngoài thì thực hiện chính sách kết tình giao hảo, hòa hiếu lân bang, mở mang bờ cõi, nhằm giữ nền hòa bình lâu dài cho đất nước.

          Với Đạo, Trần Nhân Tông là vị Thiền sư đắc đạo, có nhiều triết lý sâu sắc, khéo kết hợp lấy Tâm, Đức, Trí của Đạo làm nền tảng để xây Đời. Việc xuất gia tu hành của Người không chỉ giản đơn tìm giải thoát cho cá nhân mà cho cả dân tộc. Người chủ trương qua tín ngưỡng Phật giáo để nuôi tâm đạo đức, dạy trí làm người; bồi đắp tính độc lập, tự cường; phát huy sự thuận hòa trong nhân tâm trăm họ, tạo ra sự hòa hợp quốc gia, hòa hợp vua tôi, hòa hợp cha con, hòa hợp vợ chồng, gia đình … tạo cội rễ cho sức mạnh lâu bền của đất nước. Người có ý thức rất rõ trong việc mượn Đạo để xây Đời và qua Đời để dựng Đạo; Đạo và Đời luôn gắn bó với nhau.

          Trong không khí trang nghiêm, thành kính tại buổi Đại lễ hôm nay, chúng ta cùng kính cẩn nghiêng mình trước anh linh Đức Vua – Phật Hoàng Trần Nhân Tông, ngưỡng mong Người cùng các bậc anh hùng liệt sĩ tiền nhân tiếp tục phù hộ, độ trì cho non sông nước Việt quốc thái dân an, đồng thời chúng ta nguyện ra sức giữ  gìn, kế tục và phát huy truyền thống tốt đẹp của cha ông,  của dân tộc, thực hiện tốt hơn nữa chính sách tôn giáo, chính sách Đại đoàn kết của Đảng và Nhà nước ta trong thời đại Hồ Chí Minh, xây dựng, phát triển đất nước và tô điểm cho truyền thống “Hộ Quốc – An Dân” của Phật giáo nước nhà.

          Sự hiện diện của chư liệt vị, tôn túc trưởng thượng trong Phật giáo Việt Nam cùng đông đảo Tăng Ni, Phật  tử và các tầng lớp nhân dân tại buổi lễ hôm nay là minh chứng hùng hồn cho chính sách Đại đoàn kết dân tộc, chính sách tôn giáo đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta, là biểu hiện sinh động của truyền thống uống nước nhớ nguồn, tỏ rõ lòng biết ơn của hậu sinh đối với công lao của lớp lớp người đi trước trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

          Tôi tin tưởng rằng, toàn thể dân tộc Việt Nam sẽ mãi mãi sắt son chung sức, chung lòng xây dựng và bảo vệ giang sơn gấm vóc nước Việt muôn vàn yêu quý của chúng  ta. Tăng Ni, Phật tử Việt Nam sẽ ngày càng nhất tâm xây dựng Giáo hội Phật giáo Việt Nam vững mạnh, nối tiếp tư tưởng “Cư trần lạc đạo”, Hòa quang đồng trần” của  Đức vua Trần Nhân Tông và tư tưởng Đại đoàn kết dân tộc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện tốt đường hướng hoạt động “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội” của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, góp phần cùng toàn dân xây dựng một nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, có vị thế xứng đáng trên trường quốc tế.

          Chúc Quý vị đại biểu cùng toàn thể đồng bào sức khỏe, an lạc, hạnh phúc.

        Xin trân trọng cảm ơn.