|
Phật giáo Việt Nam 30 năm thành lập và truyền thống Hộ quốc An dân * Nguyễn Văn Long Vụ Phật giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ Năm 2011, Giáo hội Phật giáo Việt Nam tiến hành nhiều hoạt động kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Trong quá trình vận động thống nhất các tổ chức, hệ phái Phật giáo trong cả nước vào ngôi nhà chung của Giáo hội Phật giáo Việt Nam ngày nay đã được các vị cao tăng “đức cao, đạo trọng” khởi xướng và tiến hành nhiều cuộc vận động vào các năm 1951, năm 1957- 1958, năm 1964, nhưng chưa đủ cơ duyên nên việc thống nhất Phật giáo Việt Nam không trọn vẹn.
Sau năm 1975 miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, cả nước tiến hành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tiếp tục thực hiện phong chào Chấn hưng Phật giáo trong điều kiện đất nước hoàn toàn thống nhất, đông đảo tăng, ni, Phật tử có tâm nguyện thống nhất các tổ chức, hệ phái Phật giáo thành một giáo hội chung và cơ duyên thuận lợi cho việc tâm nguyện đó đã đến. Tháng 2 – 1980, Ban vận động thống nhất Phật giáo được thành lập gồm 33 vị cao tăng đại diện cho các tổ chức, hệ phái Phật giáo cả nước. Tháng 11/1981, Hội nghị Đại biểu Thống nhất Phật giáo đã được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội với sự tham gia của 165 đại biểu đại diện cho 09 tổ chức, hệ phái trong cả nước, tại Hội nghị này đã họp và thống nhất thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam “ trên nguyên tắc thống nhất ý trí và hành động, thống nhất lãnh đạo và tổ chức, tuy nhiên các truyền thống hệ phái cũng như các pháp môn và phương tiện tu hành đúng chánh pháp đều được tôn trọng và duy trì. Giáo hội Phật giáo Việt Nam là tổ chức Phật giáo duy nhất đại diện cho Phật giáo Việt Nam về mọi mặt quan hệ trong nước và nước ngoài”, thông qua bản Hiến chương và đường hướng hoạt động của Giáo hội Phật giáo Việt Nam là “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”, đây là kết quả của quá trình vận động thống nhất Phật giáo trong cả nước và là bước phát triển tất yếu của lịch sử Phật giáo Việt Nam, đồng thời đó cũng là sự kết hợp xu thế phát triển của thời đại. Trải suốt chiều dài lịch sử của đất nước, nhất là qua hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc Việt Nam, nhiều vị tăng, ni đã rời bỏ thiền môn, tham gia kháng chiến, cứu quốc, tuyệt đại đa số tăng, ni Phật tử việt Nam đều có lòng yêu nước nồng nàn; đặc biệt vụ đấu tranh của Phật giáo năm 1963, ngọn lửa Thích Quảng Đức đã thắp sáng lương tri toàn thế giới, kêu gọi nhân dân tiến bộ trên thế giới ủng hộ Việt Nam cho sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc, cuộc đấu tranh do Phật giáo khởi xướng không chỉ là cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam mà là cuộc đấu tranh của những người yêu chuộng tự do, bình đẳng, công bằng xã hội trên khắp thế giới, nhiều người đã lập công lớn nêu tấm gương sáng cho các thế hệ sau. Nhận định về vai trò và những đóng góp của Phật giáo Việt Nam với cách mạng và dân tộc, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã phát biểu trong buổi tiếp đại biểu dự Hội nghị thống nhất Phật giáo Việt Nam tại Phủ Chủ tịch “ Phật giáo Việt Nam đã gắn chặt với dân tộc trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Lịch sử đã xác nhận Phật giáo Việt Nam là một tôn giáo từ bản chất, bản sắc từ trong lĩnh vực thực tiễn hoạt động của mình biểu hiện truyền thống yêu nước gắn bó chặt chẽ với dân tộc với Tổ quốc”. Nhìn lại chặng đường lịch sử 30 năm qua, với quá trình hoạt động, phát triển, cùng với đường hướng và phương châm hành đạo đúng đắn của Phật giáo Việt Nam “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội” và ngời sáng tinh thần Hộ quốc an dân, Phật giáo Việt Nam hôm nay đang đứng trước một tầm cao mới cùng hoà chung với sự phát triển của đất nước, các hoạt động của Giáo hội ngày càng gắn liền với tăng, ni, phật tử và đất nước thể hiện rõ nét tinh thần nhập thế của Phật giáo, với khả năng làm tốt đạo, đẹp đời, tính thích nghi đó đang được triệu triệu trái tim cùng hoà chung nhịp đập. Nối tiếp dòng chảy lịch sử và truyền thống vẻ vang hơn 2000 năm qua, Phật giáo Việt Nam luôn phát huy truyền thống gắn bó và đồng hành cùng dân tộc, thực hiện cứu khổ độ sinh, vận động tăng, ni, Phật tử cả nước sống trong chánh tín để ánh sáng giác ngộ của Đức Phật đi vào đời sống thực tiễn, qua đó giải quyết các vấn đề xã hội quan tâm, đẩy mạnh các hoạt động nhân đạo, từ thiện xã hội, xoá đói, giảm nghèo, cứu trợ bão lụt thiên tai, giúp đỡ các hộ gia đình chính sách, xây dựng cuộc sống mới văn minh, tiến bộ. Qua nhiều thế kỷ đông đảo tăng, ni, phật tử luôn đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; truyền thống về đoàn kết yêu nước của Phật giáo Việt Nam luôn luôn được giữ gìn, phát huy và bồi đắp toả sáng trong lòng dân tộc, tích cực góp phần vào sự phát triển chung của đất nước. Phật giáo đã nêu cao tinh thần hoà hợp, trang nghiêm tăng già, tăng cường công tác hoằng pháp lợi sinh ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo nhất là các địa bàn dân tộc miền núi; mở rộng các hoạt động đối ngoại quốc tế Phật giáo trong tình hình mới. Giáo lý “từ bi hỷ xả” của Phật giáo hoà quyện với nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc. Kết quả của những việc làm đó đã khẳng định Phật giáo Việt Nam luôn gắn đạo với đời là một tôn giáo có truyền thống yêu nước, gắn bó với dân tộc, điều này đã được chứng minh qua các thời đại, tiêu biểu như ở thời Lý, thời Trần. Trong xu thế hội nhập của đất nước, Phật giáo Việt Nam đã tích cực mở rộng các hoạt động giao lưu quốc tế để vun đắp tình đồng đạo hữu nghị với Phật giáo các nước trên thế giới, tạo sự giao lưu về tư tưởng văn hoá Phật giáo Việt Nam với tư tưởng văn hoá Phật giáo trên thế giới, tăng cường tinh thần hữu nghị và đoàn kết quốc tế trong Phật giáo, góp sức vào công cuộc vận động cho nền hoà bình của thế giới; đồng thời tiếp thu giá trị văn hoá phật giáo các nước để bổ sung và làm phong phú thêm kho tàng văn hoá Phật giáo và văn hoá dân tộc Việt Nam. Có thể nói sự phát triển của Phật giáo Việt Nam trong ba thập kỷ qua là ngoài sự mong đợi của tăng, ni, phật tử Việt Nam ở trong và ngoài nước và của cả Giáo hội. Qua 6 nhiệm kỳ Đại hội, Phật giáo Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng với đặc điểm nổi bật nhờ sự đoàn kết, hoà hợp và nhất trí cao trong ngôi nhà chung của Giáo hội. Hướng tới kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam và chuẩn bị cho Đại hội Phật giáo toàn quốc nhiệm kỳ VII năm 2012 chúng ta có thể điểm lại một số thành tựu mà Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã đạt được: Về giáo dục: Trước năm 1981 Giáo hội chỉ có 01 trường Đại học Vạn Hạnh và một số lớp sơ cấp mở tại các chùa. Sau ngày thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam đến nay các lớp sơ cấp tiếp tục được duy trì và mở thêm nhiều trường từ Trung cấp đến Cao đẳng và Học viện để đào tạo tăng tài phục vụ cho Giáo hội và đất nước. Tính đến hết tháng 12/2010, Giáo hội Phật giáo Việt Nam có 58/63 Ban Trị sự (Ban Đại diện) Phật giáo cấp tỉnh, có 14.775 cơ sở thờ tự, trong đó có hàng trăm ngôi chùa được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia và cấp tỉnh; với 44.498 tăng, ni, (tăng hơn 70% so với năm 1981) và khoảng 12.000.000 tín đồ. Năm 2009 Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã khởi công xây dựng 04 ngôi chùa ở quần đảo Trường Sa và 01 ngôi chùa trên biên giới Việt Nam – Trung Quốc. Hiện nay trong cả nước đã có 04 học viện Phật giáo, 01 trường Cao đẳng, 08 lớp cao đẳng, với hơn 2000 tăng sinh đang theo học; có 32 trường Trung cấp Phật học và hàng trăm lớp sơ cấp Phật học. Hàng năm Phật giáo Việt Nam đã đào tạo được số lượng đông các vị tăng, ni có trình độ; trong đó, có trên 100 vị là tiến sỹ, thạc sỹ các ngành khoa học về nhân văn và có hàng ngàn vị tốt nghiệp cử nhân Phật học tại các trường trong và ngoài nước. Những năm gần đây, số lượng tăng, ni sinh du học đã tăng lên đáng kể, có khoảng gần 500 vị đang du học ở nước ngoài, điều này cho thấy Phật giáo Việt Nam đang phát triển theo hướng mới, nhiều vị sau khi tốt nghiệp đã tham gia vào ban giảng huấn của các trường Phật học, các thầy đều là tấm gương sáng cho các tăng, ni đang theo học, đây là cơ sở là nền móng để xây dựng Giáo hội ngày càng vững mạnh. Cả nước đang hội nhập, Phật giáo Việt Nam đang trong bối cảnh toàn cầu hoá việc nâng cao trình độ cho các tăng, ni là việc làm cần thiết, chư tăng, ni có kiến thức Phật học nhưng cũng phải có trình độ thế học nhất định. Vì nguyên khí của Giáo hội là tăng, ni Phật tử tài đức, do vậy việc củng cố lại hệ thống trường lớp, tăng cường bổ sung và đưa vào lực lượng giáo thọ và đưa vào chương trình các môn học ngoại điển là việc làm thiết yếu vì đây là nguồn cung ứng tăng tài cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam, đồng thời phải có chính sách hỗ trợ cho các tăng sinh du học ở nước ngoài để khi các vị trở về phục vụ cho Giáo hội để cùng dân tộc bước lên một tầm cao mới. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích về giáo dục đã đạt được trong nhiều thập niên qua, nhiều nội dung mà tăng, ni vẫn đang trăn trở, cần nhiều sự nỗ lực của cả Giáo hội, bởi đội ngũ giảng sư chất lượng chưa đồng đều, cơ sở vật chất của các trường chưa đáp ứng với việc giảng dạy, giáo án chưa có sự thống nhất và đổi mới theo kịp với sự phát triển chung của đất nước; việc sắp sếp công việc và bố trí đúng chuyên môn, sở trường của một số vị sư còn bất cập, việc quản lý tăng ni,… đây thực sự là những trở ngại mà trong nhiệm kỳ Đại hội VII của Giáo hội Phật giáo Việt Nam cần quan tâm giải quyết, đây cũng là những thách thức của Giáo hội trong quá trình hội nhập. Về Hoằng pháp: Trong ba thập niên qua, công tác Hoằng pháp của Giáo hội đã có những bước phát triển vượt bậc, Giáo hội đã xây dựng Ban Hoằng pháp thực hiện đúng theo tôn chỉ mục đích của chánh pháp, đồng thời vận dụng một cách “ khế lý, khế cơ” vào hiện thực cuộc sống trên hai phương diện lý thuyết và thực hành, giúp cho đời sống tâm linh của những đệ tử Phật và quần chúng nhân dân ngày một thăng hoa. Công tác Hoằng pháp đã triển khai nhiều khoá học, đào tạo hàng ngàn giảng sư ra trường, đoàn giảng sư của Giáo hội có trên 1.000 vị, tăng 65% so với năm 1981, được nâng lên cả số lượng và chất lượng, Giáo hội có thế hệ Tăng tài kế thừa đáp ứng được yêu cầu công tác Phật sự ở những vùng xâu, vùng xa, biên giới và hải đảo. Tính đến thời điểm hiện nay, hoạt động của Ban Hoằng pháp đã mở được trên 20 khoá đào tạo Cao – Trung cấp giảng sư với hàng ngàn giảng sư tốt nghiệp phục vụ tốt công tác Phật sự của Giáo hội; tổ chức trên 500 lớp Hoằng pháp viên cho các Giảng sư Ban Hoằng pháp, tăng, ni và Phật tử thuộc các tỉnh thành, hội Phật giáo trong cả nước. Hàng năm Ban Hoằng Pháp Trung ương phối hợp với Ban Trị sự Phật giáo các tỉnh để tổ chức Hội thảo Hoằng pháp với nhiều chủ đề như, Hoằng pháp với truyền thống Hộ quốc an dân, Hoằng pháp với truyền thống đồng hành cùng dân tộc… với nội dung phong phú, đa dạng thiết thực nên các Hội thảo thu hút sự quan tâm, ủng hộ của Chính quyền các cấp và tăng, ni Phật tử trong và ngoài nước, bên cạnh đó Ban Hoằng pháp cũng trao tặng hàng trăm căn nhà đại đoàn kết cho các đối tượng chính sách, người nghèo, tặng xe đạp cho học sinh nghèo vượt khó, xây cầu, đường nông thôn, khám chữa bệnh cho người nghèo và tăng quà bà mẹ Việt Nam anh hùng, với số tiền trên hàng ngàn tỷ đồng, điều này đã đã chứng tỏ Giáo hội Phật giáo Việt Nam không đứng ngoài xã hội, mà ngày càng gắn bó chặt chẽ hơn với các mặt trong đời sống dân sinh Về từ thiện xã hội: Hoạt động từ thiện xã hội đã được Giáo hội quan tâm và thực hiện có hiệu quả, Giáo hội tích cực tham gia các cuộc vận động lớn doTrung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động, cống hiến cho xã hội hàng trăm nghìn tỷ đồng để chăm lo xây dựng đời sống cho những người có hoàn cảnh khó khăn, với tinh thần “ Lá lành đùm lá rách”, đây không chỉ là nghĩa cử cao đẹp và còn là giá trị văn hoá của Phật giáo đã hoà quyện với văn hoá truyền thống về tinh thần “tương thân, tương ái” của dân tộc Việt Nam có từ nghìn đời. Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã xây dựng kế hoạch chiến lược về công tác từ thiện xã hội, thành lập Ban từ thiện Trung ương để phát huy sức mạnh tập thể trong hoạt động từ thiện xã hội và có những “chiến lược” về công tác từ thiện, vận động gây quỹ để làm những công trình dân sinh thiết thực phục vụ cho đời sống xã hội. Với 30 năm thành lập và truyền thống “Hộ quốc an dân”, Phật giáo luôn đồng hành với những thăng trầm của đất nước, mặc dù ngân sách của Giáo hội còn khiêm tốn nhưng việc chăm lo cho xã hội năm sau cao hơn năm trước đã thể hiện tinh thần nhập thế của Phật giáo “ ích đạo, lợi đời” những hoạt động từ thiện của Phật giáo Việt Nam nhằm xoa dịu những nỗi đau, những mảnh đời bất hạnh trong cuộc sống. Nhiều ngôi chùa trong cả nước thực sự là mái ấm của tình yêu thương cho hàng ngàn em nhỏ không nơi nương tựa. Với khả năng của Phật giáo Việt Nam hôm nay, chúng ta hoàn toàn có thể khẳng định Phật giáo sẽ có đóng góp cho xã hội nhiều hơn nữa để đạo đức, văn hoá Phật giáo lan toả sâu rộng trong đời sống của mỗi người dân Việt Nam. Với số tiền đóng góp hàng trăm tỷ đồng/ năm, Giáo hội có đủ khả năng vận động xây dựng các công trình thiết thực đáp ứng nhu cầu dân sinh như; chung cư cho người nghèo, bệnh viện miễn phí, nhà ở cho đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hảo đảo,… đây thực sự là “chiến lược” về từ thiện xã hội của Phật giáo Việt Nam là vấn đề kỳ vọng của đông đảo, tăng, ni phật tử cả nước, uớc mong sẽ thành hiện thực trong nhiệm kỳ Đại hội VII của Phật giáo Việt Nam. Về Phật giáo quốc tế: Trong quá trình đổi mới, hoạt động quốc tế của Phật giáo diễn ra sôi nổi và phong phú, bao trùm nhiều địa bàn, lãnh thổ có liên quan đến hoạt động Phật giáo. Cùng với xu thế hội nhập và phát triển của đất nước, ba thập kỷ qua Phật giáo Việt Nam đã tích cực hội nhập, giao lưu với các tôn giáo đồng đạo trên thế giới tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị; tháng 5/2008, Việt Nam đã tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc (VESAK), thu hút hơn 4.000 đại biểu quốc tế và trong nước từ 74 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự, ngoài ra Phật giáo Việt Nam còn là thành viên của nhiều tổ chức Phật giáo thế giới như, thành viên Tổ chức Thượng đỉnh Phật giáo thế giới, Hội nghị Phật giáo châu Á vì hoà bình, Diễn đàn Phật giáo thế giới; đồng thời Giáo hội thường xuyên cử các đoàn chức sắc, tăng, ni ra nước ngoài học tập, dự hội nghị, hội thảo, tham gia các hội nghị quốc tế tôn giáo lớn trên thế giới và khu vực. Hàng năm Giáo hội cử các đoàn đi Hoằng Pháp tại một số nước châu Âu như: Nga, Pháp, Ba lan, Đức, ItaLia,… quan hệ quốc tế Phật giáo có đóng góp quan trọng cho nền ngoại giao nhân dân, góp phần đưa Việt Nam đến với bạn bè thế giới và góp phần làm cho thế giới hiểu về đất nước con người Việt Nam, đồng thời hiểu rõ hơn về chủ trương, chính sách, tôn giáo của Đảng, Nhà nước Việt Nam, là nhân tố quan trọng để xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo. Trong công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng Xã hội chủ nghĩa, Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn khẳng định. Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết tôn giáo. Thực hiện đường lối này, Đảng, Nhà nước ta chủ trương khép lại quá khứ, hướng đến tương lai, xoá bỏ mặc cảm, định kiến, phân biệt, đối xử về thành phần giai cấp, dân tộc, tôn giáo, tôn trọng những ý kiến khác nhau nhưng không trái với lợi ích của đất nước, lợi ích của dân tộc, đề cao truyền thống nhân nghĩa, khoan dung vì sự ổn định chính trị xã hội; thực hiện đường lối đại đoàn kết toàn dân tộc, hoạt động của Phật giáo Việt Nam đã có những đóng góp nhất định trong việc tập hợp và vận động tăng, ni, Phật tử Việt Nam sống theo chánh pháp, thực hiện theo Chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước “ Xây dựng đời sống văn hoá mới ở khu dân cư và xây dựng nông thôn mới” góp phần xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, đây là chất xúc tác, chất kết dính giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước là nhân tố quan trọng cấu thành khối đại đoàn kết toàn dân tộc tham gia vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong xu thế hội nhập, phát triển, Giáo hội Phật giáo hôm nay đang hoà mình cùng với sự thay đổi và phát triển chung của đất nước, nhiệm kỳ VI chuẩn bị khép lại nhưng đã để lại một dấu ấn đậm nét trong lòng tăng, ni, Phật tử cả nước về sự phát triển và những đóng góp to lớn vào sự phát triển chung của đất nước, một lần nữa khẳng định vị trí của Phật giáo Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. |
